Nadwrażliwość dotykowa to jeden z najczęstszych objawów zaburzeń SI (integracji sensorycznej). Pierwsze symptomy można zauważyć już u niemowląt. Często jednak przechodzimy obok nich obojętnie, a zaburzenia SI mogą poważnie wpłynąć na funkcjonowanie w przedszkolu, a także szkole. I choć objawów jest więcej, dzisiaj postanowiłam skupić się głównie na nadwrażliwości dotykowej, tym bardziej, że można bardzo wiele zdziałać w domu, przy mądrej zabawie, która będzie najlepszą terapią sensoryczną.

NADWRAŻLIWOŚĆ DOTYKOWA JEST NAM ZNANA.

Zaburzenia SI są nam znane bardzo dobrze, ponieważ takowe miał Jaś. Z perspektywy czasu uważam, że bardzo późno trafiliśmy na diagnozę i jeszcze później na terapię, gdzie ostatecznie okazało się, że najlepszą terapią jest przedszkole, a nie godzina dziennie w tygodniu pod okiem terapeuty. Jaś miał już 4 lata i z nadwrażliwości dotykowej wychodził (czy może zwyczajnie wyrastał) i to w dużej mierze dzięki niewątpliwym wsparciu nas, rodziców i wdrażaniu mądrych i brudzących zabaw.

W naszym przypadku pierwsze problemy zaczęły się bardzo wcześnie, ale kiedy zwracaliśmy na to uwagę byliśmy zbywani, a nasze obawy bagatelizowane. Sądzę, że te 7 czy 8 lat temu zaburzenia SI nie były aż tak „popularne” i nie było o nich tak głośno. Były też zapewne lekceważone, zanim ktokolwiek postanowił pomóc takim dzieciom i mówić o tym głośno. Dzisiaj zaburzenia SI już są bardziej popularne i nie zaskakuje aż tak rodziców. Łatwo znaleźć na ten temat informacje i jest coraz więcej osób, które zajmują się diagnozowaniem.

NADWRAŻLIWOŚĆ DOTYKOWA JAK SIĘ OBJAWIA?

Pierwsze objawy możecie zauważyć już przy rozszerzaniu diety. Dziecko ma problem z większością konsystencji, problemy z grudkami. Dlatego dla dzieci z dużą nadwrażliwością BLW może się nie sprawdzić. Oczywiście każde dziecko niezależnie od tego czy posiada nadwrażliwość czy nie, ma swoje ulubione potrawy i te mniej, których jeść nie chce.

Kolejnym objawem, który możecie zauważyć jest niechęć do mycia włosów, mycia zębów. Dzieci z nadwrażliwością mogą mieć problem z akceptacją wody, która nam wydaje się „akurat”, dla dzieci może być za ciepła. Podczas brania prysznicu mogą krzyczeć. Dzieci te drażnią również metki przy ubraniach, niektóre materiały. Nie chcą się brudzić, mają problem z bawieniem się w piasku, po plaży i trawie nie chcą chodzić na boso.

Podczas zabaw w kuchni niechętnie pomagają rodzicowi np. w ugniataniu ciasta, brzydzą się dotknąć lepiących konsystencji np. masy solnej. Nie bawią się błotem, nie lubią się brudzić. Płaczą przy najmniejszym zostawieniu śladu brudu na rękach czy ogólnie ciele.

Niektóre dzieci z nadwrażliwością nie lubią się przytulać, mają problem z kontaktem skóra do skóry z rodzicem, nie chcą aby głaskać je po głowie, twarzy czy po plecach. Rodzic może mieć również problem z obcięciem dziecku paznokci, a fryzjer włosów (my z Jasiem do dzisiaj mamy kompromis, że fryzjer ok, ale tylko pod warunkiem, że nic nie będzie robił maszynką).

Dodatkowo: może występować nadwrażliwość węchowa, nadwrażliwość słuchowa, nadwrażliwość jamy ustnej. 

NADWRAŻLIWOŚĆ DOTYKOWA, DOKĄD SIĘ UDAĆ?

Polska jest krajem o którym mówi się „Światowa potęga SI„, ponieważ w innych krajach na taką skalę nie diagnozuje się dzieci i na taką skalę nie ma terapeutów. Aktualnie w wielu miejscowościach, nawet najmniejszych znajdziecie kogoś, kto może wykonywać diagnozę SI. Wątpliwości może trochę budzić fakt, że aby utrzymać uprawnienia do diagnozowania wystarczy kurs trwający 190 godzin. Terapeutami mogą zostać: logopedzi, psycholodzy, fizjoterapeuci, lekarze, terapeuci zajęciowi, pedagodzy, pedagodzy specjalni. Niestety o ile łatwo znaleźć terapeutę SI, o tyle trudniej znaleźć kogoś w ramach NFZ. Zwykle trzeba płacić od 50 do nawet 200 zł za godzinę zajęć. Czy to dużo? Moim zdaniem w skali miesiąca tak.

Czy więc wszystkie dzieci z zaburzeniami SI muszą uczęszczać na drogą niewątpliwie terapię? I tak i nie. Warto pamiętać, że niekiedy – podobnie jak w przypadku problemów z napięciem mięśniowym u niemowląt, diagnoza może zostać przesadzona i dziecko, któremu wystarczyłaby mądra pielęgnacja ze strony rodzica, wciśnięte jest na prywatną rehabilitację.  Niedawno jeden z lekarzy powiedział nam, że teraz jest ogromna ilość fizjoterapeutów po kursach, więc nagle na hurr durr każde niemowlę tak jakby „potrzebuje” rehabilitacji, mimo iż często te problemy są czysto fizjologiczne i mijają.

Niemniej jednak niewątpliwym krokiem jaki powinni podjąć rodzice dziecka, u którego podejrzewa się zaburzenia SI, jest udanie się na konsultację z terapeutą SI. Dobry terapeuta po wywiadzie i obserwacji dziecka nie tylko powinien dać pisemną diagnozę, ale również zalecenia – w tym takie, które można wykonywać w domu – np. masaż Wilbarger, który odbywa się za pomocą specjalnej szczotki. Terapeuta może też zalecić kamizelki obciążeniowe, oraz kołderki obciążeniowe – o kołderkach przeczytacie więcej TU. Niestety spotkałam się z historiami rodziców, których dzieci chodziły na terapię, lecz papierka z diagnozą nie było, rodzice byli nieco zbywani, a kiedy chcieli to skonsultować z kimś innym, nie mieli na czym się opierać.

NADWRAŻLIWOŚĆ DOTYKOWA, CO MOŻNA ROBIĆ Z DZIECKIEM W DOMU?

Prawda jest taka, że w przypadku nadwrażliwości dotykowej można wiele rzeczy wdrażać w domu z dzieckiem. Najbardziej sensorycznym pomieszczenie w domu jest kuchnia. Sama jedna godzina tygodniowo terapii pod kątem wykwalifikowanej osoby, nie będzie powodowała u dziecka postępów – to rodzic/opiekun zobowiązany jest do codziennego prowadzenia dziecka.

Jakie ćwiczenia można więc wykonywać w domu?

• Przesypywanie kaszy, ryżu, fasoli, grochu – dziecko powinno przesypywać poszczególne elementy za pomocą rąk, najlepiej do małych misek.
• Zabawy kulkami hydrożelowymi do kwiatów – jedno opakowanie kosztuje około 5 złotych i można je dostać w kwiaciarniach. Kulki hydrożelowe pod wpływem wody pęcznieją, ale są bardzo charakterystyczne w dotyku. Ponieważ są dostępne w różnych kolorach, można podobnie jak w poprzednim podpunkcie zachęcać dziecko do przesypywania dłońmi kulek.
• Ugniatanie ciasta –  zachęcaj dziecko do jak największej aktywności w kuchni. Niech ugniata ciasto, można również poprosić obtoczenie kotletów w panierce, zrób dziecku masę solną.
• Pozwól się brudzić – niech dziecko maluję palcami, robi babki z błota, wyjada palcem ketchup, pozwól dziecku zaznajomić się z brudzeniem siebie oraz ubrań. W tym również skakać po kałużach. Oczywiście to najlepiej wdrażać latem. 🙂
• Zabawki sensoryczne – wiele firm oferuje bezpośrednie zabawki do zabaw sensorycznych. Niestety często „nazwa” idzie w parze z wyjątkowo wysoką ceną. A są alternatywy: świetnie sprawdzają się piłki z kolcami dla psów (możesz wykonywać nią masaż po ciele dziecka). Można zrobić również woreczki sensoryczne samemu – wsypać groch/fasole/orzechy do woreczka i związać.
• Bieganie boso – najlepiej pozwalać dziecku biegać po różnych fakturach – np. po gąbkach do mycia naczyń, ustawić poduszki z różnych wypełnieniem itp.

Powyższy tekst nie może służyć jako diagnoza. Może być tylko wskazówką.